Project Overvloed

plukken

Het lijkt in de lucht te hangen. Hoe langer ik me er in verdiep, des te vaker ik het op allerlei plekken tegen kom: mensen die bezig zijn met overvloed, artikelen over overvloed en zelfs bedrijven die overvloed als business model hebben.

Een paar jaar geleden las je veel over consuminderen, recycling en zelfvoorziening. Blogs, tijdschriften, tv programma’s, er ging geen dag voorbij of je kwam wel iets tegen wat er mee te maken had. Natuurlijk kwam dat ook door waar ik zelf op dat moment mee bezig was. Als je ergens zo gepassioneerd over bent dan zie je het opeens overal. Zonder dat je daar enige moeite voor hoeft te doen. Je krijgt gratis spullen aangeboden die je nét nodig had en mensen komen naar je toe om groentenplantjes, kleding of meubelstukken met je ruilen.

Je hoeft niet rijk te zijn om je rijk te voelen

Precies dat verschijnsel maakt dat het creëren van meer overvloed in je leven geen enorme moeite hoeft te kosten. Op het moment dat je je mindset naar overvloed weet te schakelen komt het letterlijk naar je toe. Het kan zo simpel beginnen als iedere dag even stil staan bij waar je dankbaar voor bent. Iedereen heeft overvloed in zijn leven, maar we nemen het vaak voor vanzelfsprekend. Dat heerlijke kopje koffie in het zonnetje aan de keukentafel, met je blote voeten in het gras lopen, de kleuren van een zonsondergang, de kat die vol overgave op je schoot ligt te spinnen: je hoeft niet rijk te zijn om je rijk te voelen.

Wonderbaarlijke dingen

Op het moment dat je dat gevoel van rijkdom in jezelf weet te activeren gebeuren er wonderbaarlijke dingen. Ten eerste leer je bewust te genieten van ieder moment. Zelfs als je hard aan het werk bent en normaal gesproken vooral stress zou ervaren. Daarnaast zal je merken dat alles je wat minder moeite gaat kosten. Je ervaart meer ‘flow’, lichtheid en vrolijkheid. Door dat gevoel verandert je uitstraling en trek je als vanzelf een ander soort mensen en situaties aan. Je zet als het ware een soort opwaartse spiraal in werking die onverwachte positieve dingen op je pad brengt.

Ik ervaar zelf dat, naarmate dat gevoel van overvloed mijn “nieuwe normaal” wordt, steeds meer vertrouwen ontstaat. Vertrouwen dat ook minder mooie dingen die met mij of om mij heen gebeuren goed komen. Ik heb geleerd om ook in woelige tijden dicht bij mijn gevoel te blijven, zonder me te laten overspoelen door wanhoop of hopeloosheid. Je stapt als het ware in het oog van de storm in plaats van vol mee te draaien in de wind.

Kortom, het hangt in de lucht en alles wat je hoeft te doen is het eruit plukken. Begin vóór alles met het ontwikkelen van een overvloedsmindset. De eenvoudigste manier is gewoonweg stil staan bij de kleine momenten waar je dankbaar voor bent. Dat is het vertrekpunt van een leven waarin je overvloed als vanzelf gaat aantrekken.

de opbrengst van overvloed

Mijn overvloedsexperiment is nu zo’n acht maanden gaande en wat is er ongelofelijk veel in beweging gezet! Niet dat het alleen maar voor-de-wind-en-heuveltje-af is geweest tot nu toe, maar dat was ook nooit de intentie.

Calvinistische ondertoon

In januari 2016 ben ik begonnen om bewust te werken aan mijn mindset. Ik merkte dat het jarenlang leven in bewuste eenvoud een “schaarste energie” in me had vastgezet die me belemmerde mezelf helemaal te laten zien. Ik had een soort Calvinistische ondertoon in mijn denken en handelen gekregen die me afremde. Dat uitte zich in het gevoel vast te lopen, niet vooruit te komen. En in het sluimerende gevoel dat er een dimensie moest zijn die ik graag wilde ervaren, maar waar ik niet goed bij kon komen. Van voorzichtigheid naar vertrouwen, van mijn hoofd naar mijn hart.

Marathon

Ik had in de afgelopen jaren een flinke gereedschapskist vol technieken, kennis, oefeningen en inzichten verzameld, maar de moed om daar structureel mee aan de slag te gaan ontbrak. Tot eind vorig jaar. Ik ben dus eigenlijk nog maar net begonnen, maar de veranderingen zijn niet te ontkennen. Maar ik besef ook: dit is geen race maar een marathon.

Ik begrijp heel goed dat het schrijven over dit soort innerlijke verandering scepsis teweeg brengt. Want: het is abstract, lastig meetbaar en bovendien heeft het een behoorlijk zweverige ondertoon. Ik weet dat en voel dat zelf ook. Als nuchter persoon is het dus mijn uitdaging om een manier te vinden om het experiment zonder voorbehoud aan te gaan en mezelf vervolgens als het ware binnenstebuiten te keren. De woorden, voorbeelden of metaforen te vinden om uit te leggen wat er gebeurt. Liefst op zo’n manier dat andere mensen – jullie dus – er ook hun voordeel mee kunnen doen. Geen geringe opgave.

Belemmerende gedachten

Zou ik moeten samenvatten wat de rode draad was van de afgelopen maanden dan zou ik twee belangrijke elementen eruit willen lichten.

Het eerste is het herkennen van mijn eigen belemmerende gedachten en deze gericht aanpakken. Als ik even heel kort door de bocht mag gaan, dan is het enige wat in de weg staat aan overvloed mijn eigen, belemmerende gedachten. En als je er op gaat letten merk je dat die belemmerende gedachten je de hele dag zoet kunnen houden. Soms zijn ze verkleed als een angst of als een overtuiging. Vaak is het gewoon een drammerige stem die me vertelt dat iets wat ik begonnen ben ’toch nooit gaat lukken’. Als je je eigen gedachten en reacties van een afstandje observeert sta je verstelt van de drukte in je hoofd.

Ik maak er al een tijd een gewoonte van om mijn gedachten te labelen, zonder actief te proberen deze te veranderen. Als er zo’n belemmerende gedachte boven drijft krijgt dat van mij het label ‘angst’ of ‘oordeel’. Dat leverde me waardevolle inzichten op over terugkerende belemmeringen die kennelijk vrij diep in mijn systeem zitten. Er zijn situaties waarin telkens onzekerheid, angst of oordelen getriggerd worden. Daarbij is EFT voor mij ongelofelijk effectief geweest: een bedriegelijk eenvoudige methode waarmee je emotionele belemmeringen kwijtraakt. Zeker een aanrader om je daar eens in te verdiepen!

Vertrouwen

Het tweede is overgave aan het moment en er op vertrouwen dat alles precies zo gaat als het moet gaan. Het loslaten van de eeuwige – en niet-effectieve – kramp om resultaten te beïnvloeden geeft veel meer ruimte in mijn hoofd en in mijn lijf. Zo merkte ik maandagochtend tot mijn verdriet dat ik het diamantje uit de ring, die ik heb gekregen toen ik ben bevallen van mijn dochter, ben verloren. Een piepklein maar voor mij ongelofelijk waardevol diamantje en het kan overal liggen. Ik deed wat waarschijnlijk iedereen in die situatie zou doen. Ik liep mijn route op het werk een aantal keer terug en keerde het huis ondersteboven op de plekken waar ik pas nog was geweest. De zwaarte van het verlies voor dat emotioneel zo kostbare steentje voelde ik in mijn hele lijf.

Aan het einde van de dag nam ik de beslissing om te stoppen met het naar beneden kijken in de hoop het diamantje te vinden. Ik had er alles aan gedaan, het leverde niks op en gaf me letterlijk gevoel het hoofd te laten hangen. In plaats daarvan nam ik de beslissing juist weer met opgeheven hoofd te lopen. Het is wat het op dit moment is en als ik het steentje terug moet vinden, dan zal dat gebeuren. Het steentje zal mij in dat geval vinden. En onmiddelijk voelde ik, naast verdriet, ruimte. In mijn hartstreek en in mijn onderbuik. Bovendien leek alsof ik weer vollediger kon ademen. Ongelofelijk hoe je je eigen lijf met je gedachten ‘op slot’ kan zetten.

Parkeerplaats

Acht maanden project overvloed hebben me geholpen meer mijn rauwheid en authenticiteit te laten zien. Dat heeft een paar bijzondere bij-effecten. Ik ben congruenter: wat ik zeg en mijn gedrag en handelen kloppen met elkaar. Ik ben meer ingetuned op wat ik voel en dat maakt dat ik meer vreugde en diepgang ervaar. Ook in uitdagende situaties. De ondertoon van overvloed en dankbaarheid is sterker geworden. Maar de keerzijde is dat ik ook duidelijker dan voorheen voel dat bepaalde oude vriendschappen eigenlijk niet oprecht zijn. En dat is best een bittere pil.

In de maand dat ik met mijn gezin door de VS en Canada heb getoerd heeft deze energie veel bijzondere ontmoetingen en gesprekken opgeleverd. Het Universum lijkt me af en toe gerichte porretjes in de goede richting en steuntjes in de rug te geven. Bijzondere situaties, synchroniciteit. Een bijzonder prettig bijeffect is dat ik duidelijker voel wat mijn lijf nodig heeft, waardoor ik zonder moeite een evenwichtig gewicht heb bereikt, beter slaap en vrijwel geen koffie meer drink. En geloof het of niet: ik hoef zelfs in hartje Amsterdamzelden meer te zoeken naar een beschikbare parkeerplaats!

luisteren naar je binnenkant

Ik zou graag zeggen dat mijn authentieke gevoel altijd al mijn belangrijkste kompas is, maar eerlijk is eerlijk: het heeft even geduurd voor ik de stem van mijn gevoel überhaupt ging herkennen. Het is me lang niet duidelijk geweest of signalen die ik van binnenuit kreeg voortkwamen uit mijn gevoel of van mijn ego afkomstig waren.

Denkfout

Het ego heeft een tamelijk slechte pers. Het wordt al snel geassocieerd met een groot ego, de oorzaak van veel onbegrip, strijd en oordelen. Grote ego’s worden makkelijk gekrenkt en hebben de neiging zich met hand en tand te verdedigen. Toch heeft een ego naar mijn idee nut. Het geeft ons identiteit, het helpt ons aan strategieën om te overleven in een ingewikkelde wereld en biedt in die zin bescherming aan ons échte onveranderlijke zelf. De grote denkfout die ik (en met mij vele anderen) maakte is te denken dat het ego is wie ik ben.

Het ego is de stem in mijn hoofd die me waarschuwt voor gevaar of onrecht. Het stuk dat zoekt naar bevestiging of goedkeuring en dat gekrenkt raakt als ik kritiek krijg. Het ego veroordeelt en vergelijkt: ik ben beter of juist minder goed dan de ander. Ik faal. Ik heb gelijk en de ander heeft ongelijk. Het ego reageert op de buitenwereld; het is gevoelig voor prikkels uit reclame of propaganda en reageert op dreiging van ‘buiten’. Angst is een belangrijke voedingsbron voor het ego en het verandert daarom mee met bewegingen in de buitenwereld.

Binnenkant

Diep van binnen weet ik – en voelen wij allemaal – dat een deel van ons onveranderlijk is. Je diepste essentie was er al toen je een klein kind was. En dat bestaat daar nog altijd in precies dezelfde, pure vorm, ongeacht wat ons in het leven is overkomen. Alleen is het ego vaak zo dominant en luidruchtig dat het lastig is om het geluid van die onveranderlijke kern, je ‘binnenkant’, te kunnen horen. Vaak is er een vorm van crisis voor nodig om op zoek te gaan naar dat geluid. In mijn geval was het mijn burn-out: de manier waarop ik me naar de buitenwereld presenteerde en mijn kern waren zo ver van elkaar afgedreven dat ik letterlijk ziek werd.

Je pure persoonlijkheid, je authenticiteit bevindt zich achter dat praatzieke ego. De stem van je authentieke ‘ik’ is veel subtieler en daarom in het begin lastig te herkennen. Het is ook niet nodig om je ego voor altijd de mond te snoeren om zo alle ruimte aan je innerlijke stem te geven. Het is een kwestie van zoeken naar een gezonde balans, waarbij je ego je authentieke zelf (weer) ondersteunt in plaats van overstemt.

Authentiek gevoel of intuïtie?

Hoe weet je nu of je ego spreekt of dat het je authentieke gevoel of intuïtie is? Heel kort door de bocht komt de stem van je ego uit je hoofd. Hij praat vaak in termen als zwart/wit, reageert vanuit angst of beperking (“wat als….?”) en is veroordelend over jezelf of anderen. De stemmen in je hoofd waar je makkelijk bij kunt zijn meestal de stemmen van je ego. Ze buitelen over elkaar heen en zijn aanwezig vanaf het moment dat je wakker wordt totdat je weer gaat slapen.

Je authentieke gevoel zit een laag dieper. Het is meestal meer een gevoel in je lichaam dan een duidelijke stem. Het is een heel subtiele vorm van intelligentie die je vooral in je hartstreek maar ook in je buik kunt voelen. De toon is liefdevoller en met compassie voor jezelf en anderen. Hoe de signalen precies bij je binnen komen is heel persoonlijk (bijvoorbeeld door gevoel, beelden of ‘gewoon weten’), maar voor iedereen geldt dat rust en ontspanning randvoorwaardelijk zijn. Een moment voor jezelf, bijvoorbeeld in bad of in meditatie, tijdens een wandeling of als je aan het haken of tekenen bent, is het moment waarop je bijna automatisch in contact treedt met je pure persoonlijkheid.

Visualiseren

Visualiseer en neem waar hoe en waar je het effect in je lichaam voelt. Door oefening ga je steeds subtieler voelen, maar in het begin kun je beter wat bombastischer visualisaties kiezen. Stel je bijvoorbeeld voor dat je de loterij hebt gewonnen en al je dromen in één klap in vervulling kunt laten gaan. Probeer echt in detail voor je te zien hoe dat is: je zit op een hagelwit strand, nippend aan een drankje met een parasolletje erin? Je geeft een uitbundig feest voor al je naasten op een prachtige plek? Je opent een zelfgebouwde school in een ontwikkelingsland om kinderen een betere toekomst te geven? Wat voor gevoel geeft het je? Waar voel je dat in je lijf? Benoem dit gevoel voor jezelf, zodat je leert herkennen hoe een positief gevoel zich voor jou manifesteert, ook als dat wat minder expliciet is dan in deze dagdromerij.

Een andere methode is om een actueel dilemma te kiezen en bij de mogelijke scenario’s te voelen hoe het voor je is. Bijvoorbeeld: ik twijfel of ik ontslag moet nemen en ik stel me levendig voor dat ik dat daadwerkelijk doe. Voel ik ontspanning of opluchting? Of zet ik juist ergens spanning vast in mijn lijf? Emoties en fysieke sensaties zijn belangrijke feedback van je authentieke gevoel.

Radiofrequentie

Ik oefen dit elke avond voor het slapen gaan. Ik neem bewust even de tijd om naar binnen te keren en alleen maar te voelen. Betekent het ook dat ik daarmee mijn ego helemaal de mond gesnoerd heb? Nee, dat zeker niet. Het blijft werken aan balans, waarschijnlijk mijn hele leven lang. Maar ik heb wel het gevoel dat ik de stem van mijn ego sneller herken en er daardoor minder naar handel. Het is alsof ik sta afgestemd op een andere radiofrequentie, waardoor ik in staat ben rustiger en liefdevoller te reageren dan wanneer ik op de ego-zender sta.

In de gratis e-cursus Voelen voor denkers die eind augustus online komt, geef ik een paar hele concrete oefeningen waarmee je je gevoel verder kunt leren (her)kennen. Als je interesse hebt kun je je daarvoor inschrijven via de aanmeldknop aan de rechterkant.

voelen voor denkers

Een van de grootste uitdagingen binnen mijn project Overvloed is consequent handelen vanuit mijn gevoel. Als rationeel getraind persoon ben ik geneigd eerst mijn hoofd aan het woord te laten. In onze cultuur horen we al van jongs af opmerkingen als: eerst denken, dan doen. Maar ook: flink zijn, niet huilen, even doorbijten, verman jezelf, laat je niet kennen! Het resultaat daarvan is dat we behoorlijk emotioneel continent zijn, maar ook dat we in de loop van ons leven steeds slechter bij ons gevoel kunnen komen. Ik was daar een schoolvoorbeeld van.

Strategie

Als baby en peuter leven we allemaal vanuit onschuld. We staan dicht bij ons gevoel en kunnen zonder enige remming aangeven of we iets geweldig of vervelend vinden. Dat verandert eigenlijk pas op het moment dat je naar school gaat. Als (erg) gevoelig kind heb ik gedrag aangeleerd dat moest voorkomen dat ik om het minste of geringste uit het lood geslagen raakte. En dat gedrag leerde ik met name van mezelf. Ik had snel door dat het overmatig tonen van emoties als verdriet of angst me kwetsbaar maakte naar leeftijdsgenoten die stoerder waren dan ik. Dat leek me geen handige strategie om mijn schooljaren mee door te komen.

Zo omschreven lijkt het een verstandelijke afweging om emoties te verbergen. Maar daar ben je nog niet echt toe in staat op de kleuterschool. Meestal is de feedback van anderen de belangrijkste prikkel: kinderen die je uitlachen als je huilt, volwassenen die vinden dat je nu te groot bent om je zo aan te stellen. Dat zorgt er voor dat we al op een jonge leeftijd, een leeftijd waarop ons rationele brein nog niet rijp is en we nog volop in contact staan met ons gevoel en onze intuïtie, leren een stukje van onszelf te verbergen.

Dader én slachtoffer

In onze hele ontwikkeling is erkenning van je ‘peers’ belangrijk. Erbij horen, geen afwijkend gedrag tonen maar je toch net voldoende onderscheiden om niet over het hoofd te worden gezien. Betreden we de arbeidsmarkt dan gaat dat vaak nog een stapje verder. Collega’s vallen vaak in een andere categorie dan vrienden. Niet alleen wordt er ‘professionaliteit’ van je verwacht, maar vaak is er sprake van ambitie om hogerop te komen en daarmee van concurrentie. Het tonen van gevoel in een werkomgeving wordt gezien als niet professioneel, als gênant zelfs. Het gevolg is dat je in de loop van je leven steeds verder van je gevoel, van je intuïtie af drijft. Het is te makkelijk ‘de anderen’ – ouders, school, de maatschappij – daar de schuld van te geven. Maar we zijn op dat punt allemaal net zozeer dader als slachtoffer.

Burn-out

Bij veel mensen komt er een moment in hun leven waarop ze beginnen te merken dat het ‘schuurt’. Dat gebeurde bij mij met een grote klap: ik kreeg een burn-out. Ik was in een situatie terecht gekomen die zo ver van mijn gevoel en mijn drijfveren af lag, dat ik er letterlijk ziek van werd. Erg ziek. Naast allerlei forse fysieke klachten was ik geveld door een oer-moeheid, in combinatie met een diep verdriet. Alsof alle opgepotte emoties er tegelijk uit wilden. Ik ben een jaar lang nergens toe in staat geweest. Bovendien was ik helemaal kwijt wie ik nu eigenlijk was. Wat deed ik graag, waar kreeg ik energie van, waar gingen mijn ogen van stralen? Een betere wake-up call kun je je niet wensen. Ik was nog geen dertig, had een jong gezin en lag totaal in de kreukels. Er moest iets veranderen, maar waar moest ik beginnen?

Technieken

Het is nu vijftien jaar later. Mijn leven ziet er nu totaal anders uit, maar dat is zeker niet van de ene op de andere dag gebeurd. Met veel vallen en opstaan heb ik weer leren voelen. Of beter gezegd, heb ik mezelf afgeleerd om niet te voelen. En daarbij bleken een paar verbluffend simpele technieken soms de meest effectieve: aandachtsoefeningen, schrijftechnieken maar ook het bewust worden van bepaalde denkpatronen. Zoveel jaar verder kan ik met opgeheven hoofd zeggen dat ik een balans heb gevonden tussen luisteren naar mijn gevoel (zonder me er door te laten overspoelen) en acteren vanuit ratio (zonder daarbij over grenzen te gaan). Ik kan daar nog menig stuk over schrijven, maar ik heb besloten dat ik het anders aan ga pakken.

Ik koester al lang de stille wens om een online cursus aan te bieden. Van denken naar voelen is een thema waarbij ik voel (weet!) dat ik voor veel mensen iets kan betekenen. Ik ben daarom een (gratis) online basiscursus Voelen voor Denkers aan het ontwikkelen. Daarin leer je op een heldere en nuchtere manier welke technieken je kunt gebruiken om beter bij je gevoel te kunnen komen. De lanceringsdatum is gepland rond eind augustus, maar als je interesse hebt kun je je vanaf nu al aanmelden via de aanmeldknop rechtsboven.

van eenvoud naar overvloed

Regelmatig krijg ik de vraag hoe het zo gekomen is dat ik van bewuste eenvoud naar overvloedsdenken ben opgeschoven. Was ik niet meer tevreden met eenvoud? En wat is nou eigenlijk precies het verschil? Om eerlijk te zijn vind ik dat zelf ook best ingewikkeld om uit te leggen. Maar ik ga toch een poging doen om te vertellen waarom overvloed voor mij anders voelt dan bewuste eenvoud.

Vooropgesteld dat iedereen een eigen definitie heeft van leven in bewuste eenvoud. Voor mij was het een pakket, dat vooral bestond uit bewust in het leven staan, waar mogelijk zelfvoorzienend leven, geen nieuwe spullen kopen als het ook goed tweedehands verkrijgbaar is, milieubewuste keuzes maken, weinig geld uitgeven, tevreden zijn met kleine dingen. Allemaal uitgangspunten die ik nog steeds een meer dan warm hart toedraag.

Zuinig

Ik merkte alleen dat die manier van leven ook heel langzaam en subtiel een energie in mij begon los te maken die ik het beste kan omschrijven als ‘zuinig’. Door het pad dat ik volg nam mijn gevoeligheid toe (of moet ik zeggen: kwam mijn gevoeligheid terug?). Ik begon me steeds meer bewust te worden van die energie. Het begon me te beperken. Ik zag hoe overvloedig de natuur is met haar weelderige pracht. Hoe er een positieve rimpeling ontstaat als je zomaar iets groots weg geeft zonder iets terug te verwachten. Hoe het leven een fantastische wending neemt als je vanuit je hart vol “ja” zegt. Ook als je de consequenties daarvan nog niet helemaal kunt overzien. Bewuste eenvoud bleek zich in mijn geval te hebben ontwikkeld tot een zekere vorm van behoudendheid, van beperking zelfs.

Ik ben die blokkades bij mezelf gaan onderzoeken. En ik kan je vertellen: wat je dan tegenkomt is niet altijd fraai. Zo kwam ik er achter dat ik een soort diepe angst voor gebrek, voor schaarste had. Dat ik me – onbewust – schaamde voor succes. Ik voelde schuldgevoel over het feit dat ik het zo goed had terwijl er armoede bestaat. Ik ontdekte dat ik vooroordelen had over mensen die leven in (mijn definitie van) “overdreven weelde”. Tegelijkertijd betrapte ik mezelf ook op afgunst over het gemak waarmee ze dat af leek te gaan. Ik ontdekte dat ik mezelf veroordeelde om mijn hoogmoed: je bent als dubbeltje geboren, ga je dan ook geen rare dingen in je hoofd halen! Wie ben jij nou helemaal? Geen mooi plaatje. En totaal niet wie ik wil zijn of wat ik wil uitstralen.

Gereedschapskist

Ik ben aan de slag gegaan met die blokkades. Want ze herkennen is één ding, maar hoe kom je er vervolgens vanaf? Het klinkt nu alsof het allemaal volgens een concreet en chronologisch stappenplan ging. In werkelijkheid is dit een proces en een zoektocht geweest die al zeker twee jaar bezig is. Met veel stappen voorwaarts, maar ook de nodige stappen achteruit. En nog steeds ben ik daar mee bezig. Ik heb een prachtige gereedschapskist verzameld vol met concrete oefeningen en meditaties. Technieken om naar binnen te keren, om blokkades te herkennen en te adresseren, om mijn luidruchtige ego te temperen en opnieuw te ontdekken wie ik echt ben en wat ik echt wil.

Die gereedschapskist wil ik graag gaan delen, omdat ik merk dat veel mensen, vaak in stilte, met vergelijkbare vraagstukken worstelen. Dat is ook de reden dat ik Project Overvloed ben gestart. Degenen die mij kennen weten dat het een behoorlijke sprong in het diepe is, om op deze manier een kijkje in mijn ziel te geven. Maar ik voel dat de meest effectieve instrumenten uit mijn zoektocht anderen zouden kunnen helpen. Daar kom ik binnenkort dus zeker terug.

Bubbelen

Terug naar de blokkades. Door het proces brak ik steeds een stukje verder open en was het bijna alsof er licht en zuurstof naar binnen kon stromen. Steeds vaker kwam het woord ‘overvloed’ bij me boven. En daar waar ‘bewust’ en ‘eenvoud’ een wat zwaarder, samengeknepen gevoel gaf, voelde ik hoe ‘overvloed’ een soort bubbelende energie opwekt die ik graag wil uitbouwen.

Door me daar van bewust te zijn en daar consistent mee te oefenen veranderen er dingen in mijn leven die ik voorheen niet voor mogelijk had gehouden. Er komen bijzondere mensen en kansen op mijn pad en mijn carrière begint zich als vanzelf af te stemmen op mijn nieuwe energie. Het ontvouwt zich op een manier die ik niet had kunnen voorspellen, maar die me wel laat beseffen: alles gebeurt precies op de manier zoals die moet zijn. Het klopt gewoon.

Big spender

Betekent het overvloedsdenken dat ik getransformeerd ben tot een materialistische big spender die lak heeft aan het milieu? Absoluut niet. De shift die ik heb gemaakt is aan de buitenkant waarschijnlijk niet eens waarneembaar. Het is een shift in mijn energie, waarbij ik in geleerd heb in te tappen op gulheid, liefde, zinnelijkheid maar vooral ook op mijn intuïtie. En of je nu een doorgewinterde spiritueel bent of een herstellende scepticus zoals ik, in de dagelijkse praktijk is duidelijk merkbaar dat je daardoor precies de dingen aantrekt die daar helemaal bij passen.

ontsnappen aan oude gedragspatronen

Ik wil met je delen hoe het komt dat ik een tijd niet in staat ben geweest om te schrijven. Dat ik mijn site een tijd bewust genegeerd heb. En hoe het komt dat ik op deze zondagochtend toch weer via mijn – inmiddels ietwat stoffige – laptop mijn gevoel (of durf ik het proces te noemen?) wil verwoorden.

Ik werk al jaren met mijn hoofd. Analytisch werk, waar veel denken en ratio aan te pas komt. Het is wat ik ken en wat ik kan. Het is veilig. Voor mijn werk was mijn denkkracht altijd mijn belangrijkste instrument. Maar ook in de rest van mijn leven had mijn hoofd de overhand gekregen in hoe ik leef, wat ik doe, hoe ik dingen ervaar. Het punt van zo’n sterk ontwikkeld hoofd is dat het nogal aanwezig is. Bovendien is het een effectief pantser tegen ongewenste gevoelens: een hoofd kan dingen weg rationaliseren, weg beredeneren. En zeker als je van jongs af aan erg open staat voor emoties en energie van anderen is dat aantrekkelijk.

Toen ik jaren geleden een stevige burn-out had is het zaadje geplant. Ik voelde dat ik fysiek moest verhuizen van mijn hoofd naar mijn hart. Dat mijn gevoeligheid en intuïtie volledig door dat dominante hoofd overwoekerd waren. Dat was alleen niet een kwestie van zomaar een knop om zetten.

We schrijven inmiddels 2016. Jaren zijn voorbij gegaan waarin ik steeds meer lagen heb afgepeld en waarbij mijn zwaartepunt is gedaald van mijn hoofd naar mijn hart en naar onder in mijn buik, waar mijn intuïtie woont. Ik heb moeten leren steeds meer van mezelf te laten zien en om te gaan met het gegeven dat ik verdrietige of pijnlijke situaties moet doorvoelen om ze te verwerken. Dat ik ze niet meer moet weg duwen om confrontaties te vermijden. Dat werkt namelijk als een soort venijnige boemerang, die je onderuit haalt op het moment dat je er niet op bedacht bent.

Taxi

En toch. In de afgelopen maanden nam mijn hoofd het sluipenderwijs weer over. Ik nam voor mijn werk een opdracht aan waarvan ik in mijn buik voelde dat ik het niet moest doen. Maar ja, brood op de plank, gestreeld ego dat ik ervoor gevraagd was, kortom: redenen om het toch aan te gaan. En dat bleek niet verstandig. Als onkruid na een lentebui kwamen allerlei oude gedragspatronen weer met het grootste gemak uit kieren en gaten omhoog. In een paar maanden stond er weer net zoveel spanning op mijn kaken en mijn ogen als vroeger en was ik niet meer in staat in te tunen op wat ik voel. Een knagende ontevredenheid en een enorm groot, zwaar en druk hoofd. Mijn lijf was, net als vroeger, weer de taxi die mijn hoofd overal naar toe bracht. Het echte contact met mijn lijf was ik kwijt. Ik zag in de spiegel dat mijn ogen hun spark kwijt waren. Die leek gedoofd onder een paar hardnekkige lagen ratio.

Gister en eergisteren was ik bij het Spirit Business Event en ik voelde mezelf daar weer in een rap tempo open breken. Door stil te worden, door bewust te voelen, maar ook door de authenticiteit van de mensen die daar hun verhaal deden. En daar kwam ik weer tevoorschijn, met alle emoties die daarbij horen: verdriet, frustratie, angst. Het was alsof een hardnekkige mist oploste en mijn pure, kwetsbare ik er onder vandaan kwam. Alsof ik bevrijd werd uit een strak korset en alles opeens weer kon stromen.

Wieden

Wat een genot te ontdekken dat het eenmaal gebaande pad van voelen, intunen en handelen vanuit liefde en authenticiteit niet verdwenen was! Het was alleen tijdelijk overwoekerd omdat ik in mijn valkuil van oude gedragspatronen was gestapt. En in tegenstelling tot het lange (lange!) proces na mijn burn-out was er dit keer geen kapmes of pikhouweel voor nodig om het pad te banen, maar was bewust wieden voldoende om het terug te vinden. En daar was het weer, het gevoel van: dit ben ik en dit wil ik. Dit wil ik brengen en betekenen. Ik ben er weer en het borrelt, bruist en stroomt.

Wat ik voor mezelf geleerd heb van deze periode:

Luister vóór je een beslissing neemt bewust naar je onderbuik gevoel en neem het serieus
Juist als je het (te) druk hebt moet je tijd maken om stil te worden en naar binnen te keren
Oude, ongewenste gedragspatronen blijven onder de oppervlakte aanwezig en doemen vooral op in tijden van stress en drukte. Het wordt alleen steeds makkelijker er weer uit te klimmen zodra je je er van bewust wordt en terug te keren naar je nieuwe, gewenste patronen.

verhalen

Wij mensen zijn meesters in verhalen vertellen. Met verhalen zorgen we voor verbinding: ze bevestigen onze cultuur, we dragen er onze geschiedenis mee over en verhalen zorgen voor een bijna zintuiglijke ervaring die verder gaat dan de overdracht van feiten of cijfers. Marketeers weten dit ook en maken er volop gebruik van: je koopt geen merk, maar een gevoel.

Ook ik ben zo’n verhalen verteller. Maar waar ik minder bedreven in ben dan marketeers, is het bewust verkopen van een gevoel bij een verhaal. Althans, ik ben op dat vlak nog bewust onbekwaam. En dat is meest ingewikkelde fase in een leerproces, kan ik je bevestigen. Sommige verhalen hoor ik mezelf al jaren vertellen. Zoals het verhaal over hoe ik na de middelbare school zo ver mogelijk weg van mijn saaie dorp ben gaan studeren. Of waarom ik op mijn achttiende eerst ben gaan samenwonen om drie jaar later, na het verbreken van de relatie, alsnog mijn studentenleven ‘in te halen’. En waarom ik altijd van de ene in de andere baan rolde. Waarom ik, in tegenstelling tot mijn vriendinnen, jong moeder ben geworden. Allemaal verhalen vanuit mijn perspectief verteld. En zo vaak herhaald dat ik onbewust de eerste versie elke keer aan mezelf bevestigd heb, waardoor het inmiddels in beton gegoten lijkt.

Maar in hoeverre is zo’n verhaal objectief? Het verhaal dat ik er op mijn achttiende of mijn vijfentwintigste van maakte is een interpretatie met het filter waar ik toen door keek. Door het vele herhalen heb ik die nooit meer bijgesteld en zijn het feiten voor me geworden. Dit besef begon te groeien toen ik een broer en zus hoorde vertellen over hun jeugd op een – in mijn ogen idyllische – vrij geïsoleerde plek. Waar de broer lyrisch kon uitweiden over de vrijheid en de ruimte, stond in het verhaal van zijn zus isolement en een beklemmend isolement centraal. Zelfde plek, zelfde jeugd, zelfde liefdevolle ouders maar een totaal verschillend verhaal. Wat zijn mijn verhalen? In hoeverre zijn die objectief? En wat zou er gebeuren als ik in hetzelfde verhaal andere accenten zou leggen? Doe ik daarmee de waarheid geweld aan? Is niet elk verhaal per definitie beïnvloed door de interpretatie van de verteller? Is het überhaupt wel mogelijk om een objectief verhaal te vertellen, of kan dat alleen als je je beperkt tot droge feitelijkheden?

Ik ben dus aan het experimenteren gegaan met mijn verzameling verhalen. Dat is confronterend, maar heeft verbluffende effecten. Zo merk ik heel sterk hoe verhaallijnen mijn energie beïnvloeden. Vertel ik vanuit een slachtoffer rol over dingen die me zijn aangedaan, dan voel ik me zwaar en lethargisch worden. Kies ik een verhaal waarin mijn innerlijke aanklager de boventoon voert dan voel ik dat zelfverwijt me kleiner en verkrampt maakt. Daarentegen brengt de focus op de vrolijke, soms bijna slapstickachtige kant van een verder saai verhaal, lichtheid en sprankeling met zich mee.

Begrijp me niet verkeerd: ik roep niet op om oude trauma’s dwangmatig te overschrijven met blije of lichtvoetige verhalen. Het blijken bij mij juist de oude verhalen te zijn die een beetje in de middenmoot zitten, niet extreem treurig, maar ook niet jubelend mooi, die heel geschikt zijn om mijn eigen filter te verkennen. En zelfs om daar tot op zekere hoogte een bewuste keuze in te maken en te voelen wat dat doet met de energie van dat verhaal. Naarmate ik me hier meer van bewust word, veranderen ook de verhalen die ik op een normale doordeweekse dag aan mezelf vertel. Probeerde een collega me te ‘pakken’ op een fout? (Ha, de slachtoffer-verteller pakte haar moment). Was die taalfout in mijn epistel echt zo dom dat niemand anders die had kunnen maken? (De aanklager aan het woord). Door dit te herkennen en bewust te kiezen voor andere accenten merk ik dat ik meer zelfcompassie ontwikkel en nog een stuk vrolijker ben bovendien. Het kan nooit kwaad hier eens mee te experimenteren!

focus

Voor mijn werk lees ik regelmatig managementboeken. Een terugkerend thema daarin is het belang van focus. Als je aandacht versnippert zou je minder effectief zijn, is je bedrijfsidentiteit minder duidelijk voor je (potentiële) klanten, waardoor je minder sterk in de markt staat. Maar geldt dat belang van focus ook voor overvloedsdenken? Is er een directe link tussen de manier waarop je je concentreert – focust – op je hogere doel en de waarschijnlijkheid van de realisatie daarvan?

Zo lang ik me bewust ben, heb ik een dingetje met focus. Begrijp me niet verkeerd: ik kan prima een tijdje aan een project werken en ben dan zelfs behoorlijk resultaatgericht. Het punt is alleen dat veel (VEEL) bezigheden me aanspreken, waardoor ik altijd meerdere projecten gelijktijdig heb lopen en mijn ‘identiteit’ op zijn zachtst gezegd wat diffuus is. Ik ben projectleider en yogadocent. Ik schrijf, kook, tuinier en fotografeer. Ik bestudeer de Tao, permacultuur, de Yoga Sutras en non-dualisme. En nog altijd heb ik geen flauw benul van wat ik wil worden als ik later groot ben. Je zou je af kunnen vragen hoe het Universum in hemelsnaam chocola kan maken van mijn diepere drijfveren.

Ik ben best kritisch over mijn functioneren, vooral over mijn ongerichte ambitie. Want hoe kom je ergens als je zo ongefocust en ongeduldig te werk gaat als ik? Toch is er iets radicaal veranderd. Niet zozeer omdat ik mijn leven anders heb ingericht, maar vooral omdat ik een andere bril heb opgezet.

Ik bestempelde mijn gebrek aan focus altijd als (te) snel verveeld zijn, (te) weinig toewijding hebben. Maar iets klopt niet aan dat plaatje. Ik kan me volledig verliezen in waar ik mee bezig ben; voor al mijn zelf gekozen bezigheden voel ik diepe en oprechte passie. Dat lijkt op geen enkele manier op gebrek aan toewijding of verveling. Bovendien maakt het me niet minder effectief of productief. Sterker nog, er gaat vrijwel geen dag voorbij waarbij ik mijn yogakennis niet in mijn consultancy werk gebruik of me niet laat inspireren (of troosten) door de seizoenen in mijn tuin.

Een overpeinzing: stel nu dat je emoties je belangrijkste feedback systeem zijn, die je leren of je op het – voor jou – juiste pad zit. En stel dat positieve energie, puur plezier en een gevoel van flow betekenen dat je helemaal in lijn bent met je diepste kern. Ben je dan desondanks minder effectief door een gebrek aan focus? Rommel je dan inderdaad maar wat aan in plaats van toe te werken naar je droombestemming?

Het duurde even voor ik besefte waar mijn ongemakkelijke gevoel vandaan kwam: ik maakte een denkfout. Een breed geaccepteerde aanname in onze maatschappij is, dat ons levenspad lineair zou zijn. Je wordt geboren, volgt een opleiding, gaat werken en beklimt eventueel een tijdje de carrièreladder tot je met pensioen gaat en kunt gaan genieten. Lineair. Goed te bevatten voor onze rationele geest. En voor veel mensen een realiteit.

Zodra je echter je hart volgt, iets wat iedereen een goed idee vindt maar door angst of onzekerheid zelden gebeurt, wordt je pad aanzienlijk minder overzichtelijk. Het betekent soms een paar stappen vooruit, maar ook opzij, omlaag of een paar kwantumsprongen in een onlogische richting. Het vereist best wat moed maar vooral veel vertrouwen om dat lineaire paradigma los te laten. Het betekent dat je je overlevert aan hoe het leven zich voor je ontvouwt, zonder vooraf een concrete richting of gewenste bestemming te markeren. Je gevoel is je kompas en je geeft je over aan haar navigatie. Sinds ik besef dat ik, met het relatief beperkte filter waardoor ik naar de wereld kijkt, ook nooit kan weten dat ik zelf de beste afwegingen maak. Dan klinkt het in alle integriteit (maar daarover een andere keer meer) vertrouwen in de feedback die je emoties je geven als minstens zo’n goede optie.

Door te koersen op mijn flow, op mijn positieve vibraties voldoe ik misschien niet aan het standaard plaatje en is de bestemming nog niet bekend, maar de reis vind ik des te interessanter. En…het voelt bijna geen dag meer als werken!

zelf liefde

Hou jij onvoorwaardelijk van jezelf? Kan je zonder enig voorbehoud zeggen dat je jezelf accepteert zoals je bent? En hoe weet je dat dan?

Liefde voor je geliefde of kinderen is eenvoudig te herkennen. Je houdt van ze. Je bent graag met ze samen, je kunt met ze lachen, je bewondert hun persoonlijkheid en je leeft met ze mee als er iets met ze aan de hand is. Hun mindere kanten – ongeduld, vaak te laat komen of overal spullen laten liggen – maken niet dat je liefde vermindert. Je houdt onvoorwaardelijk van ze en zorgt ervoor dat ze zich veilig, gesteund en geborgen bij je voelen.

Voor mij was een belangrijk inzicht dat overvloed begint bij zelf liefde en zelf acceptatie. Door niet steeds te focussen op hoe je jezelf kunt veranderen maar jezelf juist toe te staan helemaal te zijn wie je bent, ontstaat enorm veel ruimte en vrijheid. Ruimte om te kiezen voor wat goed voelt en niet per se voor veiligheid of voor wat er van je verwacht wordt. En hoe meer positieve emoties je ervaart, hoe meer je er vervolgens weer aantrekt. Denk alleen maar eens aan het effect als je glimlacht naar vreemden in de bus of op straat. Mensen die oprecht van zichzelf houden pulseren met leven en werken als magneten.

Maar houden van jezelf is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Of niet? Het goede nieuws is: ik heb ontdekt dat je zelf liefde kunt leren en dat het nooit te laat is om er mee te beginnen. Het is allereerst een keuze om op deze manier te investeren in liefde voor jezelf jezelf. Als je een volmondig “ja” kunt zeggen tegen jezelf blijkt het vervolgens een soort spier te zijn die je kunt ontwikkelen. Zoals je spieren pas groeien als je genoeg traint, zo groeit ook je niveau van zelf liefde met regelmatig oefenen.

Zorg goed voor jezelf. Geef daar prioriteit aan, ook als je het druk hebt. Koop een lekkere bodylotion en je favoriete thee, maak een wandeling in de natuur of plan een afspraak met de kapper of de schoonheidsspecialist of boek een massage als uitdrukking van liefdevolle aandacht voor jezelf.

Mediteer. Keer je aandacht naar binnen en observeer je gevoelens en gedachten, zonder deze te veroordelen of te willen veranderen. Laat vervolgens gevoelens van waardering, warmte, acceptatie en empathie boven drijven. Soms lukt dat beter als je de gevoelens eerst voor een ander oproept. Visualiseer vervolgens dat je deze gevoelens als een warme douche over jezelf laat neerdalen. Voel hoe dit warme, geborgen gevoel je als een comfortabele deken omhult. Dit kan in het begin wat geforceerd voelen, maar oefening baart kunst!

Word je bewust van je innerlijke criticus. We hebben allemaal een innerlijk stemmetje dat je wijst op de dingen die je volgens hem niet goed hebt gedaan. Probeer dat stemmetje waar te nemen zodra hij opduikt en bedenk hoe je zou reageren als het niet om je eigen handelen, maar om dat van je geliefde zou gaan. Grote kans dat de woorden die je dan gebruikt meer begrip, vriendelijkheid en compassie bevatten dan de woorden die je voor jezelf kiest. Gebruik de woorden die je voor je geliefde zou kiezen voor jezelf.

Sta jezelf je emoties toe. In plaats van de innerlijke druk op te laten lopen en je gevoelens te onderdrukken, erken je de emoties die je ervaart. Emoties geven belangrijke feedback over je realiteit. Door te observeren waar je ze in je lichaam voelt, zonder ze weg te stoppen of er negatief over te oordelen, zal je zien dat ze minder zwaar worden en dat erkenning ze – gedeeltelijk of geheel – laat verdampen.

Beoefen dankbaarheid. In plaats van je te concentreren op wat je allemaal ‘fout’ vindt aan jezelf, leg je de focus bij alle wonderbaarlijke dingen die je met je lichaam kunt doen. En vergeet daarbij niet dat je lichaam niet meer is dan de manifestatie van je échte ik, van je ziel. Je bent geen lichaam, je ziel heeft een lichaam.

Het voelt in het begin wat raar en onwennig. Het kan zelfs boosheid of verdriet losmaken, maar geef niet te snel op. Je zal zien dat het snel verschil gaat maken in hoe je je over jezelf voelt.

Online zijn nog talloze andere oefeningen te vinden, maar deze zijn voor mij erg effectief. Hoe train jij de liefde voor jezelf?

affirmaties

Ken je van die affirmatiekaarten die je kunt gebruiken bij het veranderen van gewoontes en gedachten? Het werkt heel simpel: je trekt intuïtief een kaart met een positieve spreuk of quote en daarmee herprogrammeer je als het ware je onderbewustzijn. Het achterliggende idee is dat gedachten gevoelens teweeg brengen, dus als je je gedachten verandert, dan verander je ook je gevoelens. Met andere woorden: je gedachten vormen je realiteit. So far, so good.

Alleen: het werkt niet. Althans, bij mij werkt het niet. Ik kan voor een grote presentatie meermaals herhalen dat ik ontspannen en in control ben, maar mijn adrenaline niveau vertelt me iets anders. Ik kan voor een ingewikkeld besluit met grote consequenties hardop zeggen dat het nemen van beslissingen me eenvoudig af gaat, maar dat neemt mijn onzekerheid niet weg. Geloof me, ik heb het geprobeerd, en het eindigde met frustratie over het feit dat ik me alles behalve ontspannen en in control voelde. Hoe kon ik een geloofwaardige presentatie geven als ik ben niet eens in staat was op de goede manier met affirmaties om te gaan? Hoezo besluitvaardig als mijn onderbuik na het herhalen van affirmaties nog steeds kronkelt van de twijfel?

Van nature ben ik best gemakzuchtig, dus het idee om mijn leven te veranderen met affirmaties spreekt me buitengewoon aan. Bovendien geloof ik sterk in het idee dat onze gedachten onze realiteit vormen, want dat heb ik inmiddels vaak aan den lijve ondervonden. Nu ik al een tijd experimenteer heb ik een belangrijke crux gevonden voor effectieve affirmaties: ze werken alleen als ze de ongezouten waarheid bevatten. Het feit dat ik me voor een belangrijke presentatie voorhoud dat ik ontspannen en in control ben is een leugen. Ik voel de nervositeit tot in mijn cellen, dus wie houd ik voor de gek?

Het tegenovergestelde uiten van wat ik op dit moment, in het hier en nu voel, is niet effectief omdat het te ver af ligt van mijn realiteit. In plaats daarvan is het belangrijk om na te gaan hoe ik me op dit moment voel en wat ik in plaats daarvan zou willen voelen. Gebruik ik weer het voorbeeld van de presentatie dan kan dat ongeveer als volgt gaan. “Ik ben zenuwachtig om voor een grote groep mijn verhaal te houden. Maar ik ben volop aan het leren te vertrouwen op mijn capaciteiten en ervaring. Daarom kan ik bij iedere presentatie steeds meer ontspannen en kom ik steeds meer in control.” Ik merk dat alleen al de erkenning van mijn huidige gevoel direct verlichting teweeg brengt. Combineer ik dat met het expliciet maken van het gevoel dat ik wil hebben dan verdampt een groot deel van de onzekerheid en pluk ik (zowaar!) de vruchten van de affirmatie.

Hoe werken affirmaties voor jou?