Van prisoners dilemma naar ubuntu

Nederland gaat op slot. Deze woorden van de minister-president gisterenavond waren de start van weer een nieuwe fase in dit toch al turbulente jaar. Ik begrijp waarom dit besloten is. Tegelijkertijd voelde ik meteen een enorme knoop in mijn maag ontstaan.  Niet zozeer omdat ik bang ben voor mezelf, voor mijn gezin of voor mijn bedrijf. Ik vertrouw erop dat we, ondanks dat het echt pittig is op dit moment, ook hier onze weg wel weer in vinden. De knoop die ik voel gaat niet over mij. Hij gaat over ons, het collectief.

Als dit jaar ons iets duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel dat wij natuur zijn. De natuur is niet iets buiten ons, niet iets dat we kunnen gebruiken om in te recreëren of wat we in de door ons gewenste vorm snoeien. Wij zijn natuur. En wat we nu ervaren is wat het betekent om daar deel van uit te maken. We voelen wat het is om onderdeel te zijn van een veel groter systeem waar we geen macht over hebben. Een systeem waarin we allemaal een verantwoordelijkheid in hebben om het geheel weer gezond en in balans te krijgen. Niet ieder voor zich, maar samen. Het ultieme prisoner’s dilemma: wat ben ik bereid als individu in te leveren om de groep sterker te maken?

Tegelijkertijd zie ik dit jaar meer scheuren in dat collectief dan ik ooit in mijn levensdagen heb meegemaakt. Mondkapjes, vaccinaties, Brexit, Amerikaanse verkiezingen, boerenprotesten, black lives matter… discussies worden op het scherpst van de snede gevoerd en er lijkt geen enkele ruimte meer te zijn voor constructieve dialoog. Ook al lijkt het soms ver van mijn bed, het beïnvloedt alles en iedereen, bewust of onbewust. Want ook mondiaal maken we deel uit van een systeem waarin allerlei interactie, relaties en connecties zijn. Elk systeem is op zichzelf een geheel, maar heeft verbindingen met allerlei andere systemen waar we deel van uitmaken. Dat is de betekenis van ubuntu, ofwel: ik ben, omdat wij zijn.

The tears I shed yesterday have become rain – Thich Naht Hanh

Zoals altijd: als ik probeer ergens chocola van te maken, dan ga ik schrijven. En vind ik antwoorden in de natuur die er al lang was voor wij op deze aarde rondliepen en die ons ook ver zal overleven. Ik krijg mijn hoofd er nog niet helemaal omheen, maar ik voel een paar dingen heel duidelijk:

Om functioneel te blijven als systeem hebben we verbinding nodig, geen isolatie. Daarmee zeg ik niet dat we de regels in de wind moeten slaan, maar wel dat we actief die verbinding levend moeten houden. Het is nodig om een flinke scheut menselijkheid toe te voegen aan wat we normaal zouden doen. Laten we weer kerstkaartjes (of brieven!) gaan sturen, oprecht informeren hoe het met de ander gaat en of we iets kunnen betekenen. Alle online mogelijkheden benutten om elkaar toch te ontmoeten en oprechte verbinding aan te gaan. Ja, het is een slap surrogaat, maar als het alternatief geen contact is, dan is dit te verkiezen. Toch?

Het nodigt uit om te leren accepteren wat er is. Alles is continu in beweging en in verandering. Zoals we moeten accepteren dat het elk jaar winter wordt, is het nodig om ons over te geven aan deze cycli. Wat daar bij hoort is te leren om alles te voelen wat er te voelen is. Om bang, verdrietig of strijdvaardig te zijn, soms alles binnen een uur tijd. Om steeds opnieuw de reis van het hoofd naar het hart en de onderbuik te maken.

Wij zijn de voorouders van de toekomst. Wat is de wijsheid die wij willen nalaten? Hoe nemen we beslissingen die verder gaan dan het belang van het hier-en-nu?

Dit zijn mijn two cents voor nu. Ik wens je veel verbinding, warmte en wijsheid binnen de mogelijkheden die we wel hebben.