Op dit moment lees ik Playing Big van Tara Mohr. Het boek was me al vaker aangeraden, maar op één of andere manier sprak het me toen nog niet aan. Laatst kreeg ik het kado van mijn coach en ben ik er, aanvankelijk schoorvoetend, in begonnen.
Waarom ik dat boek zo lang liet liggen? Vaak is dat een teken dat ik bang ben dat er iets instaat waarvan ik tot in het diepst van mijn botten voel dat ik er iets mee moet. Dat er een boodschap in zit waar ik mee aan de slag moet. En daar was ik nog niet klaar voor. Waar ik het hier over wil hebben is het stuk in het boek dat gaat over angst. En dan vooral: de angst die je ervaart als je iets nieuws gaat doen waarmee je buiten je comfortzone treedt. Want dat is voor mij een heel bekend gevoel.
Op volle kracht
Het wonderlijke van angst is dat we op heel verschillende aanleidingen min of meer hetzelfde reageren. De angst voor spinnen, om ’s nachts door een ruige buurt te lopen, dat ons vliegtuig neerstort of dat we onze tekst vergeten voor een publiek triggert ons met een pakketje fysieke verschijnselen: spanning, trillen, verhoogde hartslag, verkleinde pupillen, dat soort werk. Terwijl in het hele scala aan angsten sommigen veel realistischer zijn dan andere. Tijdens een heftige vlucht of een nachtelijke wandeling in een gevaarlijke buurt is het waarschijnlijker dat er echt iets schadelijks met je gebeurt, dan bij het spreken voor publiek.
Ons angstmechanisme heeft de neiging om altijd op volle kracht te reageren op situaties. Of we nu door een tijger verscheurd dreigen te worden of faalangst hebben. Het triggert dezelfde vecht-of-vlucht reactie, we ervaren het vrijwel met dezelfde intensiteit. En al die adrenaline helpt ons helemaal niet bij situaties die ons emotioneel bang maken, zoals angst om te spreken in het openbaar of om op een podium te staan. Sterker nog, het maakt dat we minder scherp kunnen denken.
Als je je bewust bent waar de angst door veroorzaakt wordt dan is dat een belangrijke eerste stap om het te leren temperen. In haar boek geeft Mohr een paar effectieve tools om emotionele angst om te keren.
Twee vormen
Ik vond dat een waardevol inzicht, aangezien ik zelden door tijgers verscheurd dreig te worden, maar desdanks erg bekend ben met de vecht-of-vlucht respons in mijn lijf bij tamelijk abstracte angsten. Wat bij mij nog meer resoneert in haar verhaal, is haar uitleg over de twee vormen binnen deze soort angsten.
Volgens Mohr wordt in de Hebreeuwse versie van de Bijbel onderscheid gemaakt tussen twee typen angst. Het eerste wordt pachad genoemd. Het is de irrationele oerangst voor dingen die mis zouden kunnen gaan. Door de mand vallen, jezelf onbedoeld belachelijk maken, dat soort dingen. Het tweede heet yirah. En dat is een belangrijke. Yirah gaat over het gevoel dat je hebt als je meer ruimte inneemt dan je gewend bent te doen, bijvoorbeeld op een podium. Wat je kan overvallen als je aan iets groots en waardevols gaat beginnen. Wat je voelt als je op het spoor komt van je levensmissie, van dat waarvoor jij op de wereld bent gezet.
We zijn geneigd yirah te interpreteren als een angst die opborrelt zodra je uit je comfortzone stapt en een emotioneel risico neemt. Vaak stappen we dan in onze gebruikelijke vecht-of-vlucht reactie en gaan het uit de weg. Maar daarmee doen we onszelf tekort. En niet een beetje.
Playing big
Door deze vorm van angst te ontvluchten omdat het oncomfortabel voelt, belemmeren we onze eigen groei, houden we onszelf onbewust klein. Mohr roept in haar boek op om yirah volledig te omarmen, het te waarderen om wat het is: een signaal dat onderstreept dat je meer ruimte inneemt, je authentieke stem laat horen. En ja, dat is eng. En het maakt je kwetsbaar en zichtbaar. Maar het helpt je ook je volle potentieel te benutten.
Het oncomfortabele gevoel van yirah hoort bij playing big, bij jezelf laten zien en delen wat je écht in huis hebt. Dat is iets wat we veel te weinig doen. Wat ik veel te weinig doe. Ik volg met bewondering een aantal vrouwen die wel vol in het licht gaan staan en hun podium pakken. Tot nu toe had ik de woorden nog niet om te omschrijven wat zij weten wen ik nog niet, maar ik voel dat hier een belangrijke sleutel ligt. Ook voor jou?
p.s. Volg je Project Overvloed al op Facebook? Like hier mijn pagina en lees mee!
Hallo Petra, we hebben elkaar al eens “gesproken” n.a.v. een van je stukjes. Daarna heb ik een paar maanden een blogpauze gehouden maar die is nu weer voorbij. Ik heb pas weer een bericht gepost en heb de afgelopen tijd ook hier bij jouw Project Overvloed meegelezen.
Ik vind het een mooi onderscheid in angst dat je aanhaalt in je nieuwste bericht, het Hebreeuwse pachad en yirah, zoals beschreven wordt in Playing Big. Ik herken beide en heb pachad in de loop der tijd wel wat achter me gelaten (nooit helemaal hoor). Nu zou wel wat yirah kwijt willen om zo te kunnen groeien in wat ik zinvol en waardevol vind: een creatievere en liefst ook wat vrijere (deels als zelfstandige) invulling van mijn werkzame leven. Daarover ben ik nu aan het nadenken en voorzichtig maak ik daarin ook wat stappen.
Ik lees daar ook graag over en was daarom ook blij verrast met je prachtige website. Echt heel mooi en waardevol! Heel veel succes met deze stap! Misschien dat ik nog eens van je diensten gebruik zal willen maken. Dan neem ik contact met je op.
Hoi Mirjam, wat heerlijk dat je weer schrijft (en hier meeleest natuurlijk)! Voor mij was het onderscheid tussen pachad en yirah een echte eye-opener. En yirah is eigenlijk precies wat je moet opzoeken, omdat het je thermometer is voor groei. Voelt het oncomfortabel, onwennig en een beetje eng? Goed zo, dan ben je op de goede weg. Heeft een tijdje geduurd voor ik dat door had ;-).
Veel succes met het herontwerpen van je werkzame leven en uiteraard ben je van harte welkom als ik je ergens bij kan begeleiden.