voelen voor denkers

Een van de grootste uitdagingen binnen mijn project Overvloed is consequent handelen vanuit mijn gevoel. Als rationeel getraind persoon ben ik geneigd eerst mijn hoofd aan het woord te laten. In onze cultuur horen we al van jongs af opmerkingen als: eerst denken, dan doen. Maar ook: flink zijn, niet huilen, even doorbijten, verman jezelf, laat je niet kennen! Het resultaat daarvan is dat we behoorlijk emotioneel continent zijn, maar ook dat we in de loop van ons leven steeds slechter bij ons gevoel kunnen komen. Ik was daar een schoolvoorbeeld van.

Strategie

Als baby en peuter leven we allemaal vanuit onschuld. We staan dicht bij ons gevoel en kunnen zonder enige remming aangeven of we iets geweldig of vervelend vinden. Dat verandert eigenlijk pas op het moment dat je naar school gaat. Als (erg) gevoelig kind heb ik gedrag aangeleerd dat moest voorkomen dat ik om het minste of geringste uit het lood geslagen raakte. En dat gedrag leerde ik met name van mezelf. Ik had snel door dat het overmatig tonen van emoties als verdriet of angst me kwetsbaar maakte naar leeftijdsgenoten die stoerder waren dan ik. Dat leek me geen handige strategie om mijn schooljaren mee door te komen.

Zo omschreven lijkt het een verstandelijke afweging om emoties te verbergen. Maar daar ben je nog niet echt toe in staat op de kleuterschool. Meestal is de feedback van anderen de belangrijkste prikkel: kinderen die je uitlachen als je huilt, volwassenen die vinden dat je nu te groot bent om je zo aan te stellen. Dat zorgt er voor dat we al op een jonge leeftijd, een leeftijd waarop ons rationele brein nog niet rijp is en we nog volop in contact staan met ons gevoel en onze intuïtie, leren een stukje van onszelf te verbergen.

Dader én slachtoffer

In onze hele ontwikkeling is erkenning van je ‘peers’ belangrijk. Erbij horen, geen afwijkend gedrag tonen maar je toch net voldoende onderscheiden om niet over het hoofd te worden gezien. Betreden we de arbeidsmarkt dan gaat dat vaak nog een stapje verder. Collega’s vallen vaak in een andere categorie dan vrienden. Niet alleen wordt er ‘professionaliteit’ van je verwacht, maar vaak is er sprake van ambitie om hogerop te komen en daarmee van concurrentie. Het tonen van gevoel in een werkomgeving wordt gezien als niet professioneel, als gênant zelfs. Het gevolg is dat je in de loop van je leven steeds verder van je gevoel, van je intuïtie af drijft. Het is te makkelijk ‘de anderen’ – ouders, school, de maatschappij – daar de schuld van te geven. Maar we zijn op dat punt allemaal net zozeer dader als slachtoffer.

Burn-out

Bij veel mensen komt er een moment in hun leven waarop ze beginnen te merken dat het ‘schuurt’. Dat gebeurde bij mij met een grote klap: ik kreeg een burn-out. Ik was in een situatie terecht gekomen die zo ver van mijn gevoel en mijn drijfveren af lag, dat ik er letterlijk ziek van werd. Erg ziek. Naast allerlei forse fysieke klachten was ik geveld door een oer-moeheid, in combinatie met een diep verdriet. Alsof alle opgepotte emoties er tegelijk uit wilden. Ik ben een jaar lang nergens toe in staat geweest. Bovendien was ik helemaal kwijt wie ik nu eigenlijk was. Wat deed ik graag, waar kreeg ik energie van, waar gingen mijn ogen van stralen? Een betere wake-up call kun je je niet wensen. Ik was nog geen dertig, had een jong gezin en lag totaal in de kreukels. Er moest iets veranderen, maar waar moest ik beginnen?

Technieken

Het is nu vijftien jaar later. Mijn leven ziet er nu totaal anders uit, maar dat is zeker niet van de ene op de andere dag gebeurd. Met veel vallen en opstaan heb ik weer leren voelen. Of beter gezegd, heb ik mezelf afgeleerd om niet te voelen. En daarbij bleken een paar verbluffend simpele technieken soms de meest effectieve: aandachtsoefeningen, schrijftechnieken maar ook het bewust worden van bepaalde denkpatronen. Zoveel jaar verder kan ik met opgeheven hoofd zeggen dat ik een balans heb gevonden tussen luisteren naar mijn gevoel (zonder me er door te laten overspoelen) en acteren vanuit ratio (zonder daarbij over grenzen te gaan). Ik kan daar nog menig stuk over schrijven, maar ik heb besloten dat ik het anders aan ga pakken.

Ik koester al lang de stille wens om een online cursus aan te bieden. Van denken naar voelen is een thema waarbij ik voel (weet!) dat ik voor veel mensen iets kan betekenen. Ik ben daarom een (gratis) online basiscursus Voelen voor Denkers aan het ontwikkelen. Daarin leer je op een heldere en nuchtere manier welke technieken je kunt gebruiken om beter bij je gevoel te kunnen komen. De lanceringsdatum is gepland rond eind augustus, maar als je interesse hebt kun je je vanaf nu al aanmelden via de aanmeldknop rechtsboven.